Tính hữu dụng của khối đá liếm trong chăn nuôi

Trong chăn nuôi, tất cả các loại gia súc, gia cầm đều cần được cung cấp đầy đủ các loại khoáng chất theo nhu cầu dinh dưỡng, từ mức hàm lượng trung bình được gọi là khoáng trung lượng như Ca (can-xi), P (phốt-pho) đến hàm lượng thấp và rất thấp gọi là khoáng vi lượng như Na (na-tri), Fe (sắt), Cu (đồng), Zn (kẽm), Mn (măn-găng), Mg (ma-nhê), I (i-ốt), Se (xê-len),… do các chất khoáng là yếu tố tham gia không thể thiếu vào quá trình trao đổi chất của động vật để đảm bảo yêu cầu tăng trưởng, sinh sản và cả sức đề kháng với bệnh tật cũng như chống chịu các yếu tố ngoại cảnh bất lợi. Điều đó có nghĩa nếu vật nuôi không được cung cấp đầy đủ các loại khoáng thì thể trạng và sức sinh trưởng sẽ suy giảm, năng suất thấp, hiệu quả chăn nuôi không được như mong muốn.

Đối với heo và các loại gia cầm thì cách cung cấp chất khoáng nhìn chung là đơn giản bằng cách sử dụng ổn định thức ăn hỗn hợp chất lượng tốt là cơ bản đáp ứng và nếu muốn đảm bảo tốt hơn nữa thì cách khoảng bổ sung khoáng qua các chế phẩm dạng premix chứa các loại khoáng vi lượng với acid amin, vitamin. Riêng với các loại vật nuôi như: bò, trâu, dê, ngựa có đặc điểm phát triển hệ vi sinh vật trong bộ máy tiêu hóa có thể chuyển hóa chất xơ trong thức ăn thô thành nguồn đạm và năng lượng nên tuy là mặt lợi điểm nhưng lại khó tránh khỏi việc thiếu hụt nhiều loại khoáng vi lượng. Về nguyên tắc vẫn có thể bổ sung khoáng vi lượng cho các loại vật nuôi này bằng các chế phẩm dạng premix (trộn trong thức ăn, pha trong nước uống hoặc tiêm), tuy nhiên cách bổ sung như thế không thực sự thích hợp do nếu thực hiện đều đặn và thường xuyên sẽ tốn công và tăng chi phí. Để khắc phục trở ngại đó, các nhà nghiên cứu về dinh dưỡng đã tìm ra một giải pháp hữu hiệu hơn là sử dụng chế phẩm khối đá liếm chứa đầy đủ các loại khoáng vi lượng cần thiết với cách dùng đơn giản là đặt thường xuyên tại chuồng để vật nuôi hấp thu các chất khoáng bằng cách tự liếm vào khối đá.

Như đã đề cập, khối đá liếm là một chế phẩm tổng hợp các chất khoáng vi lượng mà mỗi loại đã được nơi sản xuất định lượng tỷ lệ và thành phần trên cơ sở khoa học dinh dưỡng phù hợp nhu cầu của từng chủng loại vật nuôi, độ tuổi và giai đoạn sinh trưởng; như khối đá liếm loại hỗn hợp có thể sử dụng rộng rãi cho bò, trâu, dê, ngựa các độ tuổi, còn khối đá liếm chứa nhiều khoáng phốt-pho thích hợp sử dụng cho bò mang thai, bò đang cho sữa, cừu và nhiều loại đá liếm khác nữa; do đó rất thuận tiện cho người chăn nuôi chọn mua vì chỉ cần xem hướng dẫn sử dụng ghi trên nhãn các loại khối đá liếm.

 Thông thường, các khối đá liếm được sản xuất dưới dạng khối hình vuông hoặc hình trụ nén cứng có trọng lượng từ 3 - 5 kg, ở giữa có phần lõi rổng để sử dụng theo cách duy nhất là xỏ dây treo bên trong chuồng nuôi ở tầm thích hợp cho vật nuôi liếm vào, không trộn với thức ăn hay hòa vào nước uống.

Tuy khối đá liếm được nén cứng nhưng trâu, bò, ngựa, dê với đặc điểm có bề mặt lưỡi rất nhám nên khi chúng liếm vào vẫn lấy được chất khoáng và hiển nhiên khối đá liếm sẽ mòn dần đi, như một bò đang cho sữa có thể liếm mòn một khối đá liếm nặng 3 kg chỉ trong khoảng một tháng. Cần nói thêm, vật nuôi sẽ “tự cân đối” nhu cầu khoáng qua biểu hiện liếm vào đá nhiều hay ít là phản ứng sinh học tự nhiên của chúng; đây cũng là một đặc điểm hữu dụng cho người nuôi bởi không cần phải biết cụ thể chất khoáng nào cần cấp nhiều hay ít.

Ngoài tác dụng trực tiếp cung cấp các chất khoáng vi lượng, đá liếm còn làm tăng tính thèm ăn nơi vật nuôi; đồng thời các loại khoáng còn là nguồn thực liệu cần thiết cho hệ vi sinh vật trong dạ cỏ của loài gia súc nhai lại duy trì và phát triển mật số nên gián tiếp giúp vật nuôi nâng cao khả năng tiêu hóa, hấp thu các chất dinh dưỡng./.

Nguồn: https://trungtamdvnn.longan.gov.vn/Default.aspx?tabid=168&ChiTiet=True&CmsId=3954